Een psychobiologische aanpak bij stressklachten, overspanning en burn-out leidt gemiddeld tot betere resultaten dan een puur psychologische behandeling. We schreven hierover een whitepaper.
Geschreven door Eveline aan de Wiel
Gepubliceerd op 27-7-2020 op nu.nl
Vergeetachtig, een kort lontje en sneller emotioneel: de coronacrisis heeft ons uitgeput. Daar moeten we van herstellen, zegt stressexpert Carolien Hamming. “Wees kritisch op wat je doet. Maak je je zorgen over de veiligheid op je vakantieadres? Misschien kun je dan beter thuisblijven.”
Veel mensen begrijpen niet waarom ze zo moe zijn geraakt, vermoedt Hamming, directeur van het CSR Centrum voor stress- en burn-outcoaching. “Je denkt al snel: dat nieuws over corona, hoe erg is dat nou? Maar elke dag coronanieuws maakt je onbewust alerter. Je voelt je minder veilig. Heb ik volgende week nog werk? Gaat het goed met mijn ouders? Door die mentale zorgen gaan ook lichamelijke processen iets harder werken. Dat is een beetje stress, maar dan langdurig.”
Stress helpt je focussen
Stress is in principe niet verkeerd, benadrukt Hamming. “Stress zorgt voor energie, het maakt je actiever. Je hartslag gaat omhoog, je bloedsuikerspiegel stijgt en je kunt je beter focussen. Die verhoogde activatie heb je nodig om een prestatie te kunnen leveren.”
Daar is niets mis mee, maar een stressvolle periode vraagt extra energie. En daar moet je extra van herstellen. Je lijf moet helemaal terug naar de basiswaarden, zodat je ’s ochtends uitgerust wakker wordt en je fit voelt. Daar heerst een taboe op, weet Hamming. “Veel mensen denken dat herstellen van stress vooral psychologisch is. ‘Als je je maar sterk genoeg houdt, komt het vanzelf goed.'”
Zo is het niet, zegt Hamming. Het is ook lichamelijk. “Als je structureel te weinig herstelt, gaat je lichaam zich aanpassen aan de overactiviteit en kom je in een negatieve spiraal terecht. Je hartslag blijft een beetje hoger, je spieren blijven gespannen en je ademhaling komt minder tot rust. Zo word je steeds vermoeider en kun je overspannen raken.”
Kies voor matige inspanning. Haal een frisse neus en probeer ervan te genieten.
Carolien Hamming, directeur CSR Centrum
Hoe herstel je van coronastress? De makkelijkste manier om goed te herstellen is meer slapen, vertelt de stressexpert. “Ga op tijd naar bed, leg je telefoon weg en zet geen wekker.” Wat ook werkt: maak iedere dag een wandeling. “Kies voor matige inspanning. Haal een frisse neus en probeer ervan te genieten.” Je conditie oppeppen? Geen goed idee, vindt Hamming. “Bij intensief sporten hoort ook intensief herstellen. Dat is niet handig als je al een herstelachterstand hebt.”
Liever tijd dan een Ferrari
Ook belangrijk: doe wat je leuk vindt. “Vaak doen we onbewust dingen voor de vorm, omdat we denken dat het moet of omdat we vinden dat het hoort. Maar eigenlijk hebben we er geen zin in. Als je al vermoeid bent en je blijft dingen op je tandvlees doen, dan levert dat meer stress op.”
Daar worden we niet gelukkig van, weet ook econoom Paul Smeets van de Universiteit Maastricht. Hij deed onderzoek naar geluksbeleving in relatie tot welvaart. “We moeten een huis, een mooie auto en op vakantie gaan – het liefst twee keer per jaar. Maar van wie eigenlijk? Als je een nieuwe auto koopt, is dat de eerste maand mooi. De tweede ook nog, maar daarna ben eraan gewend. En als je met een Ferrari in de file staat, is dat nog steeds vervelend.”
We moeten een huis hebben, een mooie auto en op vakantie gaan – het liefst twee keer per jaar. Maar van wie eigenlijk?
Paul Smeets, econoom
Geluk zit volgens Smeets niet zozeer in materiële zaken, maar in wat je doet. “Wil je gelukkiger worden? Ga iets actiefs doen. Maak een wandeling, ga vrijwilligerswerk doen of spreek met vrienden af.” Ga je deze zomer niet op vakantie? Dan heb je misschien geld over om ’tijd te kopen’. Heb je een hekel aan tuinieren? Huur een tuinman in. Word je doodongelukkig van strijken? Kies voor een strijkservice. Dat neemt stress weg en levert vrije tijd op.”
Ook op vakantie gaan kan bijdragen aan herstel, denkt Hamming. “Mits je je veilig voelt, want de wereld is natuurlijk een beetje veranderd. Ben je bang voor een lockdown? Dan doet een verre reis je waarschijnlijk minder goed dan je had gehoopt. Vraag jezelf af: wat is goed voor mij? We denken vaak dat we op vakantie moeten, maar thuisblijven kan ook.”
Kijk ook onze video: Waarom raken gezonde mensen burn-out?
Lees hier het originele artikel op nu.nl
Bijna driekwart van de mensen vindt het moeilijk om buiten werktijd het werk direct los te laten. Een kwart kan niet ophouden met denken aan het werk, ook niet in het weekend of tijdens vakanties. Dat schrijft Adrian Furnham, hoogleraar Psychologie aan het University College London en de Noorse Business School in Bergen, op de website Psychology Today.
Volgens Furnham gaat het hierbij niet om de balans tussen werk en privéleven, maar over de grens tussen werk en privéleven. Het overschrijden van die grens heeft grote gevolgen. Mensen die in hun vrije tijd voortdurend aan hun werk denken, hebben zes keer meer last van concentratieproblemen dan hun collega’s die dat niet doen. Ze hebben vijf keer vaker last van angststoornissen en klagen vier keer vaker over vermoeidheid, depressies, geïrriteerdheid en piekergedrag. Furnham vat het samen als: ze zijn moe, chagrijnig en slecht in het nemen van beslissingen.
‘Krijg-het-niet-af’ stress!
Vooral mensen die klussen niet afkrijgen vinden het moeilijk om buiten werktijd hun gedachten op iets anders dan hun werk te focussen. Dat maakt dat mensen die werken aan langlopende gecompliceerde projecten hier gevoeliger voor zijn.
Loslaten betekent langer volhouden
Net als workaholics moeten de obsessieve piekeraars aangemoedigd worden om het werk los te laten, zegt Furnham. “Dat is beter voor de piekeraars en voor degenen voor wie ze werken. Een oververmoeide werknemer met burn-out is een onproductieve werknemer.”
Bron: overduurzameinzetbaarheid.nl
Een van de grootste bedreigingen voor onze gezondheid is stress. De meeste stressoren komen van buiten, maar de meest schadelijke creëren we vaak zelf. Dat doen we door als iets spannend is er vooral over na te gaan denken en er van alles van te vinden. De betere optie is het meteen bewust te zijn en los te laten, iets wat dieren van nature doen.
Waar ons denken aan de ene kant een grote kracht is, is onjuist of te veel (na)denken een tegenkracht. Je zou kunnen zeggen dat wij westerse mensen te veel in ons hoofd zitten, in plaats van in ons hele lijf, en te veel gericht zijn op de buitenwereld, in plaats van te luisteren naar onze binnenwereld en onszelf zo de gelegenheid geven alle prikkels te verwerken. Een beetje spanning is gezond en zelfs nodig om de uitdagingen van het leven aan te gaan, maar te veel is voor niemand gezond. Zelfs kinderen en jongeren ervaren de nadelen van te veel denken en spanningen. Dat uit zich bijvoorbeeld in: irritatie en boosheid, nervositeit, zich vaak moe voelen, ’s nachts wakker liggen, hoofdpijnen, onrustige buik, (gevoel) snel te (kunnen) huilen, zich neergeslagen voelen, dwanggedachtes, slechte concentratie, onder presteren en piekeren.
Spanningen die vaak te lijf worden gegaan door het spelen van computerspelletjes, te surfen op het net of langer dan twee uur achtereen tv te kijken. Activiteiten die wel voor afleiding zorgen, maar niet voor echte ontspanning, eerder voor nog meer prikkeling. Het schijnt dat de hersenscan van iemand die computert met tv en muziek op de achtergrond overeenkomt met iemand die overspannen is! Niet echt ontspannend dus. Gelukkig zijn er alternatieven zoals sporten, maar wil je gericht werken aan bewustzijn en ontspanning dan is yoga een betere oplossing.
In de yoga is ontspanning een belangrijk onderdeel van de les, naast bewustzijn van je lichaam, gevoelens en gedachtes en het vergroten van stabiliteit. Dat laatste is geen overbodige luxe, aangezien niemand tegenwoordig nog van nature recht zit, staat en beweegt. We zijn letterlijk (makkelijker) uit ons lood geslagen, wat soms op jonge leeftijd al resulteert in klachten. Yoga geeft door die wonderlijke mix van ontspanning, bewustzijn en stabiliteit meer rust en energie in je lijf en leven.
Yoga heeft gelukkig al lang geen zweverig karakter meer. Steeds meer huisartsen adviseren yoga en ook voor kinderen is het heel normaal geworden te zeggen dat ze op yoga zitten. Ook de populariteit van mindfulness heeft yoga bekender gemaakt, aangezien mindfulness een onderdeel is van de yoga. Yoga is voor iedereen toegankelijk en daarnaast ook nog eens een activiteit die op je totale gezondheid werkt en leuk en lekker is om te doen. Dus, ervaar je stress? Heb je al eens gedacht aan yoga?
Bron: deondernemer.nl
Blootstelling aan hevige stress in de vroege jeugd laat sporen na in het DNA.
Stress veroorzaakt moleculaire veranderingen, en die vergroten de kwetsbaarheid voor stress op volwassen leeftijd. Dat concludeert het UMC Utrecht op basis van een onderzoek in samenwerking met de afdeling Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht en het Max Planck Instituut in München. Bij het biologische proces van moleculaire veranderingen, ook wel DNA-methylatie genoemd, verandert de DNA-activiteit door omgevingsinvloeden zoals de blootstelling aan nare ervaringen in de jeugd. Deze ‘littekens’ in het DNA kunnen levenslang invloed uitoefenen.
Gen
Uit het onderzoek van het UMC Utrecht Hersencentrum is geconstateerd waar dit proces precies plaatsvindt. Op één locatie op het zogenoemde KITLG-gen vonden zij bij de blootstelling aan stress op volwassen leeftijd een duidelijke samenhang tussen jeugdtrauma en afwijkende hoeveelheden van het stresshormoon cortisol. Deze resultaten helpen beter te begrijpen waarom mensen verschillend op stress reageren en wie hier het meest kwetsbaar voor is. Mogelijk kan de gevonden locatie op het KITLG-gen ook helpen bij het vaststellen van psychiatrische problemen bij volwassenen.
Medicijnen
De nieuwe kennis roept de vraag op in hoeverre het mogelijk is het proces van DNA-verandering te beïnvloeden. Met name bij onderzoek naar kanker bestaat al veel aandacht voor de ontwikkeling van medicijnen die hierop inspelen. In de toekomst zou dit ook kunnen leiden tot medicijnen die de DNA-verandering beïnvloeden bij patiënten met psychiatrische ziekten.
Uit wetenschappelijk onderzoek is reeds bekend dat bestaande medicijnen die vaak al aan psychiatrische patiënten worden voorgeschreven, dit proces kunnen beïnvloeden. De Utrechtse bevindingen bieden een aanknopingspunt voor meer onderzoek naar behandelmogelijkheden. Wellicht zijn schadelijke gevolgen van traumatische jeugdervaringen erdoor te verminderen of zelfs te voorkomen.
Bron: gezondheidsnet.nl
74% van de werkgebonden psychische aandoeningen betreft overspannenheid en burnout. Werkinhoud en problemen tussen mensen zijn de meest genoemde oorzaken. NCvB publiceerde de kerncijfers 2015, meer daarin onder meer de gegevens over werkgebonden psychische aandoeningen. De sector onderwijs scoort het hoogste aantal meldingen.
In de Nationale Enquete Arbeidsomstandigheden (NEA) gaf 10% van de ondervraagden aan dat PSA, en dan met name werkdruk en werkstress de reden was voor verzuim. In tegenstelling tot verzuim door fysieke arbeidsbelasting (7%).
Lees het deelrapport NCvB over psychische aandoeningen 2015
Lees het hele rapport NCvB kerncijfers 2015
Bron: NCvB
Vorig jaar had nog één op de acht mensen in Nederland last van werkstress, nu is dat één op de zeven. Dat blijkt uit cijfers van Onderzoeksinstituut TNO en het Centraal Bureau voor de Statistiek, die maandag worden gepubliceerd. Met ruim één miljoen werknemers die aangeven met werkstress te maken te hebben, blijft dat beroepsziekte nummer één in Nederland.
Van maandag 16 tot en met donderdag 19 november houdt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor de tweede keer de Week van de Werkstress. Dit keer is er vooral aandacht voor jongeren. Die groep loopt het grootste risico op een burn-out, stellen het ministerie en de onderzoekers.
Minister Lodewijk Asscher lanceerde de werkstresscampagne in mei 2014. Een van de aanleidingen was dat het vaak nog taboe is om over het onderwerp te praten. Het ministerie controleert sindsdien extra op gezonde werktijden, werkdruk en agressie op de werkvloer.
In een opiniestuk in Trouw uitten hoogleraren Michiel Kompier en Sabine Geurts eind vorig jaar kritiek op de aanpak van Asscher. Die richt zich, volgens de twee, te veel op de eigen verantwoordelijkheid van werknemers. Buiten zicht blijft zo, dat de aard van veel werk de afgelopen jaren sterk veranderd is, op een manier die voor extra stress zorgt. “Asscher speelt werkgevers in de kaart door hen buiten schot te houden. Werkgevers kiezen namelijk al jaren voor de gemakkelijkste weg als het gaat om de aanpak van werkstress. Werknemers krijgen een cursus relaxatietraining of timemanagement aangeboden. Pure symptoombestrijding!”
Bron: Trouw.nl
Veel stress op werk is net zo schadelijk voor je gezondheid als passief roken. Dat blijkt uit onderzoek van Harvard Business School en Stanford University.
De onderzoekers concluderen dat veeleisende banen de kans op ziektes met 35 procent verhogen. Wie veel overuren werkt, heeft bijna 20 procent meer kans op een vroege dood. Mensen die vrezen hun baan te verliezen hebben 50 procent meer kans op gezondheidsproblemen. Het onderzoek baseerde zich op 228 andere studies. Joel Goh, de auteur van het onderzoek: “Stress op de werkvloer levert evenveel gezondheidsrisico’s op als passief roken. Als je erbij stilstaat hoeveel tijd men doorgaans op werk doorbrengt, is dit eigenlijk geen verrassing”.
Goh hoopt dat de uitkomsten van zijn onderzoek ervoor zullen zorgen dat bedrijven extra letten op werkdruk bij hun medewerkers. “De werkdruk opvoeren zal misschien eerst leiden tot meer productiviteit, maar zal er uiteindelijk voor zorgen dat werknemers minder kunnen werken”, aldus de onderzoeker.
Bron: nu.nl
Voor het eerst zijn er meer mensen niet in staat om te werken door psychische problemen dan door fysieke problemen. In januari waren bijna 823.000 mensen arbeidsongeschikt. Ruim 415.000 van hen zaten thuis met een psychische aandoening of een gedragsstoornis, blijkt uit cijfers van het CBS.
In 1998 lag het aantal arbeidsongeschikten met psychische problemen nog op zo’n 30 procent. Sindsdien is dat gestegen naar meer dan de helft. Volgens de Inspectie SZW, voorheen de Arbeidsinspectie, zijn er nog geen aanwijzingen dat die trend zich keert. Dat komt volgens de inspectie onder meer door slechte leiding van werkgevers, de hogere werkdruk (minder werknemers moeten hetzelfde werk doen) en door de tijdelijke contracten waardoor werknemers onzekerder zijn over hun toekomst.
Jongeren
De problemen komen veel voor bij jongeren. Van de 72.85 arbeidsongeschikte jongeren van 25 jaar of jonger heeft 84,6 procent last van psychische klachten. Het gaat daarbij om stress, depressiviteit of een ontwikkelingsstoornis. 61.000 van de 72.000 arbeidsongeschikten in die leeftijdsgroep lijden aan een psychische aandoening. Pas vanaf de categorie 45 tot 55 jaar zit het grootste deel van de arbeidsongeschikten vanwege fysieke problemen thuis.
In Trouw zegt hoogleraar klinische psychologie Jan Derksen dat het tegenwoordig lijkt alsof iedereen een psychische stoornis heeft. “Er wordt veel te veel gepsychologiseerd en gemedicaliseerd.”
Prinsjes en prinsesjes
Het hoge aantal jongeren dat vanwege stress of andere psychische problemen niet kan werken, komt volgens Derksen vooral door de opvoeding. “We hebben met zijn allen toch een paar generaties jongeren opgevoed, die we echt als prinsjes en prinsesjes hebben behandeld en te weinig stressbestendig hebben gemaakt”, zei Derksen op NPO Radio 1. “Nu komen die jongeren in een werksituatie en krijgen ze een functioneringsgesprek dat negatief is en dan is het voor het eerst in hun leven dat ze wat kritiek krijgen.” Derksen zou willen dat ouders hun kinderen helpen goed om te gaan met dat soort tegenslagen.
Volgens de hoogleraar zijn er meer oorzaken aan te wijzen voor het hoge aantal jongeren met psychische problemen. “Door de ICT-revolutie zie je dat de scheiding tussen privé en werk is weggevallen en daar moeten wij nog mee leren omgaan.” Jongeren hebben ook veel meer keuzes in hun studie en werk dan vroeger en ook dat leidt volgens Derksen tot problemen. “We zijn daar psychisch nog niet klaar voor en zijn daar ook niet qua hersenstructuur op gebouwd.”
Bron: Nos.nl
Schuberg Philis ontving vorige week de Good Practice Award, een prijs van de Europese Unie voor bedrijven die succesvol werkstress verminderen. De structuur van de organisatie wordt zelfs onderwezen aan de Harvard Business School.
In NRCQ een uitgebreid artikel over dit ICT-bedrijf waar de ict’ers zelf bepalen wat ze doen en waar beslissingen over de richting van het bedrijf pas doorgaan als het voltallige personeel ermee instemt.
Whitepaper: Een nieuwe kijk op stress2 oktober 2020 - 12:00
